İlk taksimetre

 

Taksimetrenin icadı

İlk taksimetrenin Roma'lıların kullandığını söylersek sanırım çoğumuz şaşırır.İlk taksimetre,

tekerlek döndükçe mekanizmaya bağlı olarak bir kutuya taş düşüyor,toplam taş sayısı kadar

 gidilen yol hesaplanıyor ve buna göre ödeme yapılıyormuş.Modern taksimetrenin 

yapılabileceğini kanıtlayan 

Heron Antik Çağ'da yaşamış matematikçi mühendis'dir.Heron Roma zamanında 

Mısırın Roma kentinde yaşamıştır.

Taksimetre ismi nereden geliyor

''Metronom ''1875 yılında Yunanca metron(ölçü)ve namos'tan(düzenleyici) kelimelerinden 

türetilmiştir.

Yani ''Taxanom''.Benzer şekilde latincede taksa(bedel veya ücret)ve Yunanca'nın nomos'u 

alınarak türediği söylenmektedir.Bir bilgiye göre de Almancadan Taxe(belirgin vergi),ücret 

anlamına gelir ve daha sonra taksi ücretlerini belirtmek için kullanılır. 1890'a gelindiğinde 

daha yaygın olarak taksimetre bir ölçücü olarak biliniyordu.

İlk taksimetre patenti 

Roma'nın yıkılması ile taksimetre yüzyıllarca unutuluyor.1875 yılına kadar taksimetre ile 

ilgili bilgi bulunmuyor.1875 yılında müzik öğretmeni Wilhelm Friedrich Nedler bir

 rüya görüyor.Rüyasında gördüğü Taxanom adını verdiği,gerçek zamanlı çalışan taksi 

ücretini sayan bir cihaz olarak icad etmesi 1891 yılını buluyor.

 

 1892 Amerikadan 485,529 nolu patenti alıyor.1892 yılında Chicago Dünya fuarında aşağıdaki 

hali ile gösteriliyor.

İlk Taksimetre uygulaması

Uygulamadaki ilk taksimetre mükemmel bir şekilde güvenilir Hamburg da Westendarp Pipper 

tarafından üretilen aparattır.Ticaretin önce gelen şirketleri araçlarına bu sistemi sağlamışlardır.Hamburg'da polis yetkilileri lisans alacak taksilere bu sistemi zorunlu hale 

getirmiştir.

İstanbul da ilk Taksimetre uygulaması

İlk defa İstanbul'a 1926 yılında gelmiş.Taşımacılıkda standartlaşmayı sağlayan ilk adım 

Heyet_i Feniye tarafından 1 Mart 1926 tarihli kanunun 59.maddesi olarak 

''Taksimetreli Otomobil Tarifeleri Hakkında''başlığı ile yayınlanmıştır.Maddede

 tarife şu şekilde belirlenmiştir;

''Otomobil taksimetrelerinin faydaları ve bu uygulamanın  halka tebliği için şubelere

 birer tane münasip görülmüştür.Bundan başka her adedi 100 para mukabilinde 

şoförlere ve sair isteyenlere dağıtılmak üzere bu tarifelerden yeterli miktarda 

soğuk damga ile damgalanarak gönderileceği belirtilmiştir.Bunlar yerlerine ulaştıkdan 

sonra muhasebe ve belediye zabıtaları mevileri vasıtasıyla satışı ve şoförlerin birer 

tane edinmelerinin gerekli olduğu beyan edilmiştir.''

1926 yılının ikinci cumartesi otomobillere ilk taksimetre takılması töreni ile

Otomobil Şoförleri Cemiyeti'nin Beyoğlu-Taksim'de yer alan cemiyet binasında 

gerçekleştirilmiştir.

Memduh Çırak

Tarihden çeşitli taksimetreler